روایت خواندنی خبرنگار ایرنا از ماجرای یک هواپیماربایی در زابل

نخستین سفر استانی دکتر سیدضیاء هاشمی مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی به این استان در هفته گذشته، بهانه ای شد تا با سرایانی در باره این سفر، اوضاع کاری و زندگی اش و نیز، خاطراتی که از کار خبر در سیستان و بلوچستان دارد، به گفت وگو بنشینیم.

سایت روابط عمومی ایرنا امیدوار است با همکاری و مشارکت همه خبرنگاران و همکاران سازمان و نیز، پیشکسوتان ایرنا بتواند حرفهای شنیدنی و خاطرات ماندگار آنان را به عنوان «چراغی فرا راه» نسل نو و درسهایی حرفه ای برای خبرنگاران و کارکنان انتشار دهد.

انتشار این خاطرات در قالب مصاحبه همچنان دنبال خواهد شد اما در عین حال، منتظر دریافت دستنوشته های همکاران عزیز در زمینه های مختلف از جمله خاطره نویسی نیز هستیم.

شما می توانید از طریق بخش «ارتباط با ما» سایت روابط عمومی و یا صندوق پستی pr@irna.ir مطالب و خاطرات خود را ارسال کنید تا با ذکر نام برای آگاهی و بهره مندی همکاران عزیز منتشر شود.

منتظر مطالب خوب همه عزیزان هستیم.

 

*آقای سرایانی، برای آنکه همکاران عزیز، بیشتر شما را بشناسند، معرفی مختصری از خودتان داشته باشید؟

سرایانی: حیدر سرایانی هستم. متاهل و دارای همسر و سه فرزند. از سال ۱۳۷۴ به استخدام خبرگزاری جمهوری اسلامی درآمدم، مدرک کارشناس روابط عمومی دارم و در حال حاضر، در دوره کارشناسی ارشد روزنامه نگاری تحصیل می کنم.

علاوه بر این، در طول دوران خدمت در ایرنا افزون بر ۳۰۰ ساعت دوره های آموزشی مختلف از جمله خبرنگاری مقدماتی، خبرنگاری پیشرفته، عکاسی، مدیریت زمان، مدیریت رسانه، منشور حقوق شهروندی، ویراستاری و مدیریت اخبار، اصول مدیریت و سرپرستی، جنگ نرم و شیوه های مقابله با آن، مدیریت دانش، جریان سازی خبری در شبکه های اجتماعی، عکس در شبکه های اجتماعی و دهها دوره دیگر را طی کرده ام،

از نظر کار حرفه ای نیز، در سالهای نخست به عنوان خبرنگار بودم و پس از آن، حدود ۲۰ سال کار دبیری خبر کرده ام که البته این به معنای دورشدن از فعالیت خبرنگاری و تهیه خبر نیست.

هم اینک به عنوان رئیس ایرنا مرکز سیستان و بلوچستان در خدمت نظام و ملت قهرمان کشورم بویژه مردم خونگرم و مهربان سیستان و بلوچستان هستم و به سبب عشق و علاقه به کار خبر و تکلیفی که در سازمان بر عهده داریم، در طول دوران خدمت و در صحنه های مختلف خبری تلاش کرده ام با جدیت و تلاش شبانه روزی رسالت خود را انجام دهم.

 

*جنابعالی هفته گذشته، میزبان نخستین سفر رسمی جناب آقای دکتر هاشمی در سیستان و بلوچستان بودید. حتما بسیاری از همکاران دوست دارند بدانند در این سفر چه گذشت. البته، ما خبرهای خوبی از دیدارها و مذاکرات این سفر داشتیم اما حتما جزییاتی بوده که در خبرها نیامده است. آیا ممکن است دراین باره توضیحات بیشتری بدهید؟

سرایانی: بله. خوشبختانه هفته گذشته طی روزهای سه شنبه تا جمعه - چهارم تا هفتم دی ماه- نخستین سفر رسمی مدیرعامل محترم خبرگزاری جمهوری اسلامی به سیستان و بلوچستان انجام شد که این موضوع نشان دهنده توجه خاص مدیریت عالی سازمان و مدیران ارشد ایرنا به این استان استراتژیک ، مهم و محروم اما سرشار از توانمندی و ظرفیت است و خیرات و برکات زیادی برای مرکز سیستان و بلوچستان و همکاران تلاشگر ایرنا داشت.

جناب دکتر هاشمی به اتفاق آقای فرشاد مدیرکل محترم اخبار استانها و آقای جهان بین مدیرکل محترم پژوهش عصر سه شنبه وارد زاهدان شدند و در طول دوره حضور در زاهدان و چابهار برنامه های کاری و بازدیدهای فشرده و مهمی داشتند.

ایشان در فرودگاه زاهدان مورد استقبال نماینده استاندار، رئیس دانشگاه سیستان و بلوچستان، مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس خانه مطبوعات قرار گرفتند و در چابهار نیز بسیاری از مسئولان، سران اقوام و قبایل و ائمه جمعه شیعه و اهل تسنن منطقه از ایشان استقبال خوبی به عمل آوردند.

دکتر هاشمی به محض ورود به زاهدان، در فضایی صمیمی با مهندس موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان دیدار و راههای تقویت اطلاع رسانی از این استان را بررسی کردند. در این جلسه، تیم خبری اعزامی ایرنا به شهرهای چابهار و زاهدان به سرپرستی دکتر شریعتی که برای بررسی عمقی برخی مسائل سفر کرده بودند، نیز حضور داشتند.

در ادامه این سفر، دکتر هاشمی صبح چهارشنبه در نشست با مدیران روابط عمومی دستگاه های اجرایی و مدیران و اصحاب رسانه شرکت کردند. در این نشست هم اندیشی که در آن، مدیرعامل محترم در باره نقش رسانه و روابط عمومی در ایجاد اعتماد عمومی صحبت کردند، آقای مرعشی معاون امنیتی انتظامی استاندار و سرپرست معاونت سیاسی و اجتماعی استانداری نیز حضور داشتند.

مدیرعامل ایرنا در ادامه سفر به زاهدان، چهارشنبه شب با روسای دانشگاه های سراسر استان در محل دانشگاه سیستان و بلوچستان جلسه بسیار مفصل و ارزشمندی داشتند. در این جلسه، در باره مسائل دانشگاهها و نقش رسانه در حل آنها گفت وگو شد که خبری از آن هم روی خروجی رفت.

بازدید از سطح شهر و برخی نقاط زاهدان و دیدار و گفت و گو با همکاران مرکز ایرنا از دیگر برنامه ها بود. دیدار با ایشان برای همکاران ما بسیار دلچسب و خاطره انگیز بود و ناهار را همگی با هم بودیم.

 

*در منطقه چابهار چه خبر بود؟

سرایانی: مدیرعامل محترم به اتفاق هیات همراه - که من نیز توفیق همراهی داشتم-، روز پنجشنبه عازم چابهار شدند و در بدو ورود در فرودگاه کنارک مورد استقبال فرماندار، امامان جمعه شیعه و سنی کنارک، معاون فرماندار چابهار، اعضای شورای اسلامی کنارک و معاون منطقه آزاد چابهار قرار گرفتتد. باید توضیح بدهم که مدیرعامل منطقه آزاد برای انجام یک ماموریت غیرمترقبه در تهران بسر می بردند و به همین دلیل، با وجود برنامه ریزی در سفر، امکان دیدار میسر نشد.

بعد از ورود به چابهار، دکتر هاشمی به اتفاق ۲ تن از مسئولان منطقه آزاد از شهرک پتروشیمی مکران دیدن کردند و در نشستی با مدیر و معاون مجتمع پتروشیمی، گزارشی از اقدامات انجام شده در زمینه ساخت این مجتمع و برنامه های آینده آن ارائه شد.

دکتر هاشمی سپس به اتفاق مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان از بنادر رمین، بریس، پسابندر و گواتر دیدن و در آنجا با تعدادی از صیادان منطقه هم در باره وضعیت فعالیتهای صیادی گفت وگو کردند.

بازدید از مجتمع های تجاری منطقه آزاد چابهار، بندر شهید بهشتی چابهار و طرح توسعه این بندر از دیگر برنامه های این سفر بسیار فشرده اما پربار بود.

ایشان ظهر جمعه در میان بدرقه شماری از مسئولان چابهار را به مقصد تهران ترک کردند.

 

*به نظر شما، سفرهای استانی چه فواید و دستاوردهایی به همراه خواهد داشت؟

سرایانی: آشنایی نزدیک مقامهای ارشد سازمان با استانها ، مسئولان آنها و نحوه فعالیت همکاران و گفت و گوهای صمیمانه ای که در جریان سفرها صورت می گیرد، از یکسو، باعث افزایش انگیزه و دلگرمی کارکنان مراکز می شود و از سوی دیگر، جایگاه مرکز را نزد مسئولان استانی بالا برده و به بهبود فعالیت سازمان کمک موثری می کند. ما این تاثیرات را به وضوح در جریان همین سفر و بعد از آن شاهد بوده ایم.

آشنا شدن مدیریت عالی سازمان با مسائل و مشکلات، ظرفیت ها و توانمندی های مرکز از دیگر دستاوردهای سفر مدیرعامل محترم به استان ما بود. من بطور جدی معتقدم سفرهای استانی مدیرعامل سازمان ارتقای فعالیت ها و  تحقق برنامه ها و  چشم انداز روشن ایرنا را سبب خواهد شد.

واگذاری بخشی از مسئولیت ها به روسای مرکز، تشریح برنامه راهبردی سازمان و آگاهی بیشتر همکاران از روابط و ضوابط درون سازمانی از دیگر دستاوردهای اینگونه سفرهاست.

آشنا شدن مدیران محترم سازمان با نحوه فعالیت و ارتباطات مرکز با مدیران دستگاه های مختلف و نحوه فعالیت خبرنگاران در استانها را هم باید از دیگر نتایج این سفرها برشمرد.

به عقیده من، ایجاد شور، نشاط و انگیزه در همکاران ایرنا و ارتباط گیری تک تک همکاران با مدیرعامل و مدیرکل اخبار استانها و بیان مسائل و مشکلات، پیشنهادها و راهکارهای بهبود فعالیت ها دستاورد مهمی بود که در سفر دکتر هاشمی به این استان مشهود است.

همچنین این سفرها کمک می کند تا مدیران ارشد هر استان با جایگاه ایرنا و مرجعیت این سازمان خبری رسمی نظام بیشتر آشنا شوند و همکاریهای خود را با ایرنا تقویت کنند.

 

*به عنوان رییس مرکز ایرنا در سیستان و بلوچستان معتقدید این مرکز دارای چه ویژگی های متفاوتی در مقایسه با دیگر مراکز است؟

سرایانی: کاملا آشکار است که ما از ابعاد مختلف، استان متفاوتی داریم. سیستان و بلوچستان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و سکونت اقوام و طوایف مختلف و پیروان مذاهب اسلامی و حتی غیر اسلامی شرایط و حساسیت ویژه ای نسبت به دیگر نقاط کشور دارد.

علاوه بر این، مرزهای طولانی خاکی با کشورهای پاکستان و افغانستان، مرز گسترده دریایی با پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و وجود بنادر مهم چابهار و کنارک به عنوان تنها بنادر اقیانوسی ایران نقش سیستان و بلوچستان را در حوزه اقتصادی مضاعف کرده است.

مبادلات اقتصادی با کشورهای همسایه از جمله پاکستان، افغانستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان از طریق بازارچه های مرزی، تعاونی های مرزنشینان و منطقه آزاد تجاری چابهار که به زودی منطقه آزاد سیستان هم به آن افزوده خواهد شد، نشان دهنده ظرفیت های این استان در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی است.

وجود مزیت های طبیعی مانند انواع انرژی های تجدیدپذیر باد، خورشید و امواج دریا، وجود مناطق مختلف گردشگری و آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی ، حساسیت های امنیتی و ناامنی های حاکم بر مناطق مرزی کشورهای پاکستان و افغانستان با این استان نقش مهم استقرار و فعالیت ایرنا در سیستان و بلوچستان را به خوبی نمایان می کند.

از طرفی، محرومیت های آشکار و استعدادها و ظرفیت های پنهان، زمینه را برای فعالیت های گسترده ایرنا در این استان فراهم کرده است تا نقاط پنهان را آشکار سازد. خشکسالی، خشکیدن تالاب بین المللی هامون و همچنین تالاب جازموریان در شمال و جنوب استان از دیگر زمینه های فعالیت خبری ایرناست.

در کنار همه اینها، نقش بندر چابهار در کاهش تحریم های تحمیلی آمریکا و توجه ویژه برخی کشورها مانند هندوستان و افغانستان به این بندر اهمیت کار خبری را در این منطقه دو چندان کرده است.

 

*با این اوصاف، نحوه فعالیت و امکانات مرکز ایرنا در سیستان و بلوچستان چگونه است؟

سرایانی: خبرگزاری جمهوری اسلامی در مرکز سیستان و بلوچستان از نظر نیروی انسانی رسمی در مضیقه قرار دارد به طوری که تنها چهار نفر به عنوان کارمند رسمی و قراردادی در این استان پهناور با ۲۰ شهرستان مشغول فعالیت هستند. برای رفع این مشکل و با عنایت ویژه مدیرعامل، معاونین و مدیران محترم سازمان مجوز به کارگیری خبرنگاران آزاد در سراسر استان صادر شده است به طوری که هم اینک ۱۲ نفر رابط و خبرنگار آزاد در سطح استان مشغول به فعالیت هستند و جذب خبرنگاران آزاد در شهرستان های باقیمانده ادامه دارد.

ایرنای استان هم اینک یک دفتر فعال در چابهار و دو دفتر مصوب در زابل و ایرانشهر دارد که این دو دفتر نیز قرار است به زودی راه اندازی شود.

الحمدالله این مرکز از امکانات و تجهیزات لازم برخوردار است و تاکنون برای تامین نیازهای مرکز هیچ‌ مشکلی وجود نداشته است. فقط ساختمان مرکز نیاز به بازسازی دارد که انشاء الله با عنایت مدیرعامل محترم و همکاری استانداری، این کار نیز بزودی انجام خواهد شد.

تولید بیش از ۶۹۰۰ خبر و گزارش در سال ۹۶ که ۲۴۳ مورد آن گزارش خبری و تحلیلی، ۲۹۹ مورد گزارش تصویری و ۲۸ فقره فرآورده های خبری برجسته بوده، از جمله فعالیت های خبری ایرنا در سیستان و بلوچستان است.

همکاران ایرنا در سیستان و بلوچستان در هشت ماه گذشته نیز ۵۰۲۲ خبر و گزارش منتشر کرده اند که ۱۹۸ مورد آن گزارش خبری، تحلیلی و توصیفی، ۲۰۹ فقره گزارش تصویری و ۲۴ فقره فرآورده های برجسته خبری بوده است.

 

* در این شرایط، آیا مشکل خاصی برای فعالیت احساس می کنید؟
سرایانی: تنها مشکل این مرکز، کمبود نیرو بود که با صدور مجوز لازم برای جذب خبرنگار آزاد این مشکل در حال مرتفع شدن است.

البته، با توجه به اینکه هزینه های زندگی در سیستان و بلوچستان نسبت به سایر نقاط کشور بالاتر است و همچنین مسافت طولانی بین شهرها در این استان وجود دارد، انتظار می رود مدیران محترم سازمان نسبت به پرداخت حقوق و مزایا توجه بیشتری به همکاران این استان داشته باشند.

 

*توصیه شما به عنوان یک خبرنگار باتجربه به دیگر همکاران خبرنگار  چیست؟
سرایانی: خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان مرجع رسمی خبری نقش مهمی در تصمیم سازی مسئولان و برقراری ارتباط بین مردم و مسئولان برعهده دارد. این خبرگزاری از یک طرف، خود را بازویی قوی برای مسئولان و از سوی دیگر، زبان، چشم و گوش مردم و مدیران می داند و انجام این وظایف مهم نیازمند حساسیت ها و تلاش های خاص و شبانه روزی است که خوشبختانه تمامی همکاران ما در داخل و خارج از کشور در این زمینه نهایت تلاش خود را بکار گرفته اند.

همکاران ما در ایرنا همانگونه که تاکنون نقش و رسالت خود را بخوبی انجام داده اند، باید در این برهه از زمان که ایرنا در مسیر اصلی اهداف ترسیمی قرار گرفته است فرصت را غنیمت شمرده و مهمترین وظیفه خود را تولید محتوا و آشکار کردن زوایای پنهان جامعه بدانند و انتظار مردم و مسئولان را از این رسانه رسمی نظام برآورده سازند.

من معتقدم بیان مشکلات و دردها با قلم شیوا و نگارش زیبا می تواند کمک بزرگی به مردم و دستگاه های اجرایی کند. در این راه، جرات، جسارت، حق گویی و بیان شفاف واقعیت ها مهمترین رسالتی است که همکاران ما در ایرنا برعهده دارند.

 

*و در پایان، اگر مایل هستید یک خاطره جالب را از دوران فعالیت خبری خود بیان کنید.
سرایانی: در طول دوران خدمت در ایرنا خاطرات تلخ و شیرین زیادی را در ذهن ثبت کرده ام که هر یک نیاز به چندین صفحه کاغذ دارد،

یکی از آنها به سالها پیش بر می گردد؛ زمانی که برای تهیه گزارش تصویری از هواپیمایی که توسط دو خلبان افغان با تعدادی از نیروهای شوروی سابق به زابل انتقال یافته بود، حدود یک کیلومتر در جوی آب و گل سینه خیز رفتم تا توانستم عکس های بسیار خوبی تهیه کنم.

شرح ماجرا اینگونه بود که تعدادی از نیروهای شوروی سابق قرار بود به وسیله این هواپیما از قندهار به کابل منتقل شوند اما دو خلبان آن هواپیما که تبعه افغان بودند، به عمد هواپیما را به جای کابل در زابل به زمین نشانده بودند. به گفته برخی از کارگران شاغل در فرودگاه زابل، وقتی نیروهای نظامی شوروی از هواپیما پیاده شده و عکس حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب را می بینند، بلافاصله خلبانان را به زور اسلحه به داخل هواپیما برگردانده و درها را قفل می کنند،

از آنجا که در آن زمان فرودگاه زابل در حال ساخت بود، مهندسان و کارگران با اطلاع از فرود هواپیمای خارجی به سرعت ماشین آلات سنگین را در اطراف هواپیما مستقر می کنند تا نتواند پرواز کند. سپس نیروهای سپاه در محل حضور یافتند.

من با اطلاع از این موضوع، به سرعت خودم را به زابل رساندم و برای تهیه عکس و خبر به فرودگاه رفتم. چون اجازه ورود به من ندادند به ناچاز مخفیانه از پشت فرودگاه و در باغات اطراف راهی پیدا کرده و در میان گل و لای به صورت سینه خیز حدود یک کیلومتر رفتم تا نزدیک هواپیما رسیدم و یک حلقه کامل از آن عکس گرفتم. بعد از آن، به سرعت، فیلم عکسها را از دوربین خارج کرده و در جورابم جاسازی کردم و حلقه دوم را در دوربین گذاشتم و عکس گرفتم که اگر ماموران دستگیرم کردند فیلم داخل دوربین را تحویل دهم که خوشبختانه به سلامت برگشتم و یکسره عازم زاهدان شدم اما نزدیک زاهدان ماشین ما بنزین تمام کرد، با این وضعیت، وسط جاده ایستادم و برای خودروهای عبوری دست بلند کردم. خوشبختانه اولین ماشین که یک جیپ سیمرغ بود، نگه داشت و راننده که از مردم مهربان بومی استان بود، با لطف و محبت، مرا سوار کرد. وقتی به او اطلاع دادم که باید یک حلقه فیلم مهم را به فرودگاه برسانم، ایشان مرا به سرعت به فرودگاه برد و بالاخره، فیلم عکسها را به تهران ارسال کردم.

وقتی عکسها را فرستادم و ماموریت حرفه ای را بطور کامل انجام دادم، تمام وجودم سرشار از غرور و شادمانی شد؛ حسی که هنوز هم با یادآوری آن خاطره به من دست می دهد.

البته، سراسر دوران خبرنگاری ام خاطره است، به عنوان نمونه، هنگام انفجار تروریستی در مقابل مسجد جامع زاهدان در تیرماه ۱۳۸۹ ، به اتفاق دو تن از همکاران در چند قدمی انفجار حضور داشتم، بلافاصله، پس از انفجار که که نزدیک به ۳۰ شهید و ۱۷۰  مجروح برجای گذاشت،  من با اندوه فراوان در میان شهدا و مجروحان دنبال همکارانم می گشتم و همکارانم نیز در جستجوی جنازه من بودند. در نهایت معلوم شد یکی از همکاران رابط خبر ما زخمی شده است. با وجود این شرایط، من و آقای راشکی توانستیم خبر و عکس حادثه را به سرعت ارسال کنیم.

رع** ۱۵۵۱/ ۹۹۰۸ / ۶۵۳