سید ضیاء هاشمی روز دوشنبه در کارگاه تخصصی محیط‌زیست دریایی و نقش اصحاب رسانه در تنویر افکار عمومی، رسانه را یک مولفه تاثیرگذار برای برخورداری از محیط‌زیست سالم برشمرد و خواستار ورود قدرتمند رسانه‌ها در این عرصه شد.
وی اظهار داشت: وضعیتی که امروز در تهران با آن مواجه هستیم نشان می‌دهد که مسائل زیست محیطی، دیگر محدود به یک شهر و یا یک فصل نیست بنابراین اهمیت بحث‌های زیست محیطی از یک طرف و اهمیت مشارکت جمعی از طرف دیگر بسیار حائز اهمیت است.
هاشمی تاکید کرد: در شرایط کنونی قطعاً بدون عزم ملی همگانی و فراملی نمی‌توانیم زندگی خوبی را تجربه کنیم و با وجود تمام امکانات، باز زندگی آسیب‌پذیری خواهیم داشت.
وی ادامه داد: این حقیقت باید در جامعه جا بیفتد که محیط زیست، یک نیاز اساسی و حیاتی در زندگی است، محیط زیست سالم یکی از بدیهیات برای زندگی سالم است، در جامعه سنتی سلامت محیط یک امر بدیهی بوده اما امروزه سالم‌سازی محیط زیست ضرورتی است که دستیابی به آن لازم است.
هاشمی افزود: در فرایند توسعه، محیط زیست سالم را بالقوه از دست دادیم و برای حفظ ظرفیت‌های بالفعل، به مجموعه اقداماتی نیاز داریم که این کارها از یک سری آگاهی‌ها شروع می‌شود.
وی بیان داشت: برای بازگشت به زندگی سالم باید برنامه‌هایی اجرا شود و در این مسیر، نقش رسانه بسیار مهم است محیط زیست همانطور که مورد استفاده همگان است تحت تاثیر رفتار همگان نیز قرار دارد، آنچه مربوط به افکار عمومی می‌شود حتماً به رسانه نیز مربوط خواهد شد، از همین رو هیچ حرکت جمعی بدون رسانه به سامان نخواهد رسید.
مدیر عامل ایرنا تصریح کرد: امروزه تغییرات مختلف چه فیزیکی و اجتماعی و چه طبیعی سرعت زیادی یافته‌اند و اگر چند روز به یک موضوع توجه نشود تأثیر آن را به زودی بر جامعه خواهیم دید، به عنوان مثال اگر چند روز بنزین غیر استاندارد در تهران تولید شود تاثیر آن را در هوا و سلامت مردم شاهد خواهیم بود بنابراین در این مسیر به پویش‌هایی نیاز داریم در این میان حضور رسانه بسیار مهم است.
وی در ادامه به حوزه محیط زیست دریایی و مسائل مرتبط به آن اشاره کرد و گفت: مسائل مربوط به حوزه محیط زیست دریایی چند سالی است که مورد توجه قرار گرفته است، استحصال بی‌رویه از منابع دریایی، ورود انواع آلودگی‌ها و سوانح دریایی مواردی است که محیط زیست پهنه‌های آبی را با خطر مواجه می‌کند و به دغدغه تبدیل شده است و در این میان، رسانه حلقه اتصالی بین آنچه در دریاها و اقیانوس‌ها اتفاق می‌افتاد با مردم است.
هاشمی ادامه داد: آنجا که اقتصاد دریا با زندگی مردم پیوند می‌خورد وضعیت زیست محیطی دریاها می‌تواند به دغدغه عموم جامعه تبدیل شود، در غیر این صورت محیط زیست دریا ممکن است به عنوان یک مسئله خاص فقط برای ساحل‌نشینان و کنشگران در حوزه اقتصاد دریا مورد اهمیت باشد.
وی گفت: وقتی این مسائل از طریق رسانه در اختیار افکار عمومی قرار می‌گیرد دیگر سلامت دریاها فقط در دریاها و دور از چشم مردم و شهرها متوقف نمی‌ماند بلکه با مردم و شهرها پیوند می‌خورد که در این زمینه، رسانه چند نقش محوری برعهده دارد؛ اول اینکه اطلاعات درست در اختیار همگان قرار گیرد، امروز آگاهی‌بخشی فقط به معنای اطلاع‌رسانی نیست و نه فقط با ذهن و چشم مردم، بلکه با دل آنها همراه است.
هاشمی ادامه داد: مسئله بعدی بررسی موضوعات آسیب‌رسان به محیط زیست است، این که منشاء این اتفاقات کجاست و از کجا آغاز شده‌اند و چگونه می‌توان مانع پیشرفت آنها شد و رسانه مهمترین عنصری است که می‌تواند در برساخت یک فعالیت اجتماعی اثر بگذارد مثلاً انتشار یک عکس می‌تواند افرادی را درگیر کند که تاکنون آن مسئله خاصی هیچگونه توجهی نداشتند.
استاد دانشگاه تهران اظهار داشت: فعالان محیط زیست می‌توانند در این حوزه فعال و اثرگذار باشند و رسانه نیز زبان فعالان محیط زیست و شهروندانی است که نسبت به این مسائل دغدغه دارند، برای اثرگذاری اقدامات فعالان این عرصه، رسانه باید محیط زیست دوستی را توسعه و قدرت کمی و کیفی آنها را افزایش دهد.
وی اشاره‌ای به ظرفیت سواحل بکر دریایی در کشور داشت و گفت: این سواحل پتانسیل بالایی برای جذب توریست دارند که نمونه آن در شمال کشور به چشم می‌خورد اما متاسفانه مشکلاتی را برای محیط‌زیست دریایی این بخش ایجاد کرده است و زنگ خطر را به صدا درآورده است شاید این شرایط هنوز در سواحل جنوب به این اندازه پررنگ نباشد اما به مرور به این سمت کشیده می ود، این شرایط هم تهدید و هم فرصت است که باید با آگاهی از آن استفاده کنیم.
هاشمی تاکید کرد: رسانه در ایجاد محیط زیست دوستی، تنها وظیفه اطلاع‌رسانی ندارد بلکه باید به آموزش هم توجه داشته باشد و از جهل بی‌توجهی و بی‌احترامی نسبت به محیط زیست جلوگیری کند، زیرا ناآگاهی دو بُعد دارد یکی ندانستنی که ناشی از نبود دانش اصیل و پایدار است و دوم ناشی از ناتوانی و بی‌مسئولیتی نسبت به وضعیت موجود است که در هر دو بخش رسانه می‌تواند نقش‌آفرین باشد.
وی بیان داشت: متاسفانه دانش مردم نسبت به محیط زیست، آنگونه که باید، نیست و دانش اصیل نسبت به آن وجود ندارد اما افکار عمومی دیر زمانی است که نسبت به این مسائل حساس شده است که در این میان نقش رسانه برای پررنگ کردن آن بسیار حایز اهمیت است.
استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: مسائل محیط زیستی در کتاب‌های درسی، جایگاه درخوری ندارد و دانشگاه‌ها هم این مقوله را در جایگاه شایسته خود قرار نداده‌اند، ما به جغرافیا و تاریخ به عنوان هویت خود اهمیت می‌دهیم اما محیط زیست را چندان پررنگ نمی‌بینیم در حالی که محیط زیست یکی از ارکان اصلی زیست سالم است.
وی ادامه داد: در این حوزه دانش کافی وجود ندارد برای به دست آوردن این دانش و آگاهی اصلی باید تلاش کنیم در این مسیر، سخنان از طریق مراجع علمی معتبر به مخاطبان ارائه شود تا مورد پذیرش آنها قرار گیرد، امروز سخنانی که در حوزه محیط زیست گفته می‌شود جدی گرفته نمی‌شود و اگر گرفته می‌شد امروز وضعیت تهران اینگونه نبود، شاید هم به جهت پیچیدگی مباحث محیط زیست باعث شده که ضریب اطمینان زیاد نباشد.
هاشمی اظهار داشت: شاید به همین علت است که ترامپ، یک توافق بین‌المللی را به راحتی زیر سوال می‌برد و معاهده پاریس را نقض می‌کند درحالیکه باید استنادی برای نقض آن داشته باشد و بتواند برای مخاطبان خود استنباط کند که منافع کشورش در حفظ این معاهده نیست بنابراین با استناد به برخی دیدگاه‌ها تغییرات اقلیمی را دروغ معرفی می‌کند و اینجاست که بحث اقتدار علمی اهمیت پیدا می‌کند، اگر مولفه‌های آن مرکز علمی به راحتی نقد شود اطمینان از بین می‌رود و برای تولید دانش اصیل دچار مشکل می‌شویم.
وی ادامه داد: وقتی در سطح جهانی با این چالش‌ها مواجه هستیم قطعاً در سطح ملی و منطقه‌ای بیشتر و پررنگ‌تر خواهد بود بنابراین نیاز داریم به مراجع علمی معتبر که بتواند دانش اصیل را در این زمینه تولید و عرضه کند و موجب وحدت ملی و منطقه‌ای شود، مولفه بعدی برای ایجاد دانش اصیل، وجود فعالان معتبر، مقتدر و متخصص در حوزه محیط زیست است که اعتبار اجتماعی داشته باشند.
هاشمی گفت: عنصر بعدی، وجود رسانه مقتدر و تواناست که از توانمندی کارشناسی و استقلال حرفه‌ای برخوردار باشد و به عنوان یک رسانه بی‌طرف پذیرفته شود.
مدیرعامل ایرنا تصریح کرد: در دنیای امروز رسانه‌های موثر، کم نیستند اما رسانه عالم و کارشناسی زیاد نداریم و دلیل اینکه اثرگذاری زیادی ندارند اینجاست که پیوند بین رسانه، دانشگاه و نهادهای علمی، وجود ندارد.
هاشمی اظهار داشت: رسانه به عنوان حلقه اتصال فعالان محیط زیست با افکار عمومی، باید داده را از کارشناسان مدیریتی به طور مستمر دریافت و منتشر کند بنابراین اگر این دانش بین کارشناسان متوقف باشد و از طریق رسانه منتشر نشود به سر منزل مقصود نخواهد رسید.
وی تأکید کرد: در این مسیر ایجاد حس نوع‌دوستی لازم است و این بیش از هر چیزی در محیط زیست، مشهود است مثلا اگر خودرویی خراب باشد و سوخت زیاد مصرف کند، ضرر آن به همه افراد جامعه می‌رسد، برای اینکه نوع‌دوستی به فعالیت اجتماعی منجر شود باید از بی‌تفاوتی اجتماعی گذر کنیم.
مدیرعامل ایرنا افزود: در این مسیر، باید کار در چند مرحله شکل بگیرد؛ اول معرفی واقعیت موجود به همگان، دوم ارائه تفسیر صحیح به مردم، سوم ایجاد حس مسئولیت‌پذیری، چهارم یافتن راه‌های مشارکت و مسئولیت‌پذیری و در نهایت تصمیم‌گیری است.
وی تاکید کرد: در اینجا رسانه نقش‌آفرین خواهد بود که از طریق ایجاد آگاهی، اطلاع‌رسانی، آموزش، توضیح وضعیت امروز و آینده در این مسیر گام‌های موثری بردارد و در نهایت سلامت و آسایش را برای جامعه به ارمغان آورد.
هاشمی با تاکید بر ضرورت به کارگیری فناوری‌های روز گفت: امروزه نداشتن دانش موجب عقب‌افتادگی کشورها می‌شود به عنوان مثال دشمنی آمریکا در بسیاری از مسائل ما تأثیر گذاشته است و البته نه فقط برای ایران بلکه برای بسیاری از کشورها این رویه را در پیش گرفته است.
وی یادآور شد: امروزه در دنیا با وضعیت پوپولیستی مواجه هستیم و ادبیات ترامپ رسانه‌ها را هم زیر سوال می‌برد، ترامپ رسانه‌ستیز است و سوال اینجاست که چرا رای می‌آورد چون جریان‌های پوپولیستی در این جامعه با اقبال مواجه هستند و در جامعه ما نیز تحت تاثیر دنیا، رویکردهای پوپولیستی در حال پیدا کردن مخاطبان زیادی است.
تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۸ - ۰۸:۵۶
تهران- ایرنا- مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی حل مشکلات در عرصه‌های مختلف را مستلزم ایجاد حس نوع‌دوستی دانست و تاکید کرد: برای اینکه نوع‌دوستی به فعالیت اجتماعی منجر شود باید از بی‌تفاوتی اجتماعی گذر کنیم.