امام خامنه ای می فرمایند: بسیج یعنی حضور بهترین و با نشاط ترین و با ایمان ترین نیروهای عظیم ملت در میدان هایی که برای منافع ملی، برای اهداف بالا، کشورشان به آن ها نیاز دارد. همیشه بهترین و خالص ترین و شرافتمندترین و پرافتخارترین انسان ها این خصوصیات را دارند.
ایشان معتقدند: ایمان عاشقانه، ایمان عمیق، ایمان توام با عواطف که از خصوصیات ملت ایران است باعث درخشان شدن بسیج شد.
بسیجی که همان مومن حقیقی است. دارای ویژگی هایی است که شناخت آن ها، ما را به سمت حقیقت ایمان و حرکت به سوی کمال مطلق سوق می دهد. خداوند در آغاز سوره انفال می فرماید: مومنین کسانی هستند که چون یاد خدا به میان آید، دل هایشان می ترسد؛ هنگامی که آیات خدا بر آنان تلاوت شود، بر ایمانشان افزوده می شود و همواره بر پروردگار خود توکل می کنند؛ همان کسانی که نماز را بر پا می دارند و از آن چه به آنان روزی داده ایم، انفاق می کنند.
امیرمومنان حضرت علی علیه السلام در روایتی ۶۰ ویژگی را برای مومن حقیقی ذکر می‌کنند:
۱. الْمُؤْمِنُ یَکُونُ صَادِقاً فِی الدُّنْیَا؛ مومن در امور دنیا راستگو است؛
۲. وَ واعِیَ الْقَلْبِ؛ قلبی روشن و آگاه دارد؛
۳. حَافِظَ الْحُدُودِ؛ حافظ مرزهای الهی است؛
۴. وِعَاءَ الْعِلْم؛ در بردارندۀ علم و دانش است؛
۵. کَامِلَ الْعَقْل؛ عقلی کامل دارد؛
۶. مَأْوَی الْکَرَم؛ جایگاه کرامت و بزرگواری است؛
۷. سَلِیمَ الْقَلْب؛ قلب سلیم دارد؛
۸. ثابت الحلم؛ حلم دائمی دارد؛
۹. عَاطِفَ الْیَقِین؛ در مسیر یقین است؛
۱۰. بَاذِلَ الْمَالِ؛ مال خود را به فقرا می دهد؛
۱۱. مَفْتُوحَ الْبَابِ لِلْإِحْسَانِ؛ درِ منزلش برای کار نیک باز است؛
۱۲. لَطِیفَ اللِّسَان؛ زبان و گفتار نرمی دارد؛
۱۳. کَثِیرَ التَّبَسُّمِ؛ همواره متبسّم است؛
۱۴. دَائِمَ الْحُزْنِ؛ اندوه درونی اش دائمی است؛
۱۵. کَثِیرَ التَّفَکُّر؛ بسیار اهل تفکر است؛
۱۶. قَلِیلَ النَّوْمِ؛ کم می‌خوابد؛
۱۷. قلیل الضحک؛ کم می خندد؛
۱۸. طَیِّبَ الطَّبْعِ؛ دارای طبعی پاک است؛
۱۹. مُمِیتَ الطَّمَعِ؛ نابود کننده طمع است؛
۲۰. قَاتِلَ الْهَوَی؛ کشندۀ هوای نفس است؛
۲۱. زَاهِداً فِی الدُّنْیَا؛ در دنیا زاهد و قانع است؛
۲۲. رَاغِباً فِی الْآخِرَهِ؛ به آخرت علاقه دارد؛
۲۳. یُحِبُّ الضَّیْفَ؛ مهمان دوست است؛
۲۴. وَ یُکْرِمُ الْیَتِیمَ؛ یتیم نواز است؛
۲۵. وَ یَلْطُفُ الصَّغِیرَ؛ با کودکان مهربان است؛
۲۶. وَ یَرْفُقُ الْکَبِیرَ؛ با بزرگ‌ترها مدارا می کند؛
۲۷. وَ یُعْطِی السَّائِلَ؛ به سائل عطا می‌کند؛
۲۸. وَ یَعُودُ الْمَرِیضَ؛ بیماران را عیادت می‌کند؛
۲۹. وَ یُشَیِّعُ الْجَنَائِزَ؛ جنازه‌ها را تشییع می‌کند؛
۳۰. وَ یَعْرِفُ حُرْمَهَ الْقُرْآنِ؛ آگاه به حرمت و منزلت قرآن است؛
۳۱. وَ یُنَاجِی الرَّبَّ؛ با پروردگار خود مناجات می‌کند؛
۳۲. وَ یَبْکِی عَلَی الذُّنُوبِ؛ بر گناهان خود می‌گرید؛
۳۳. آمِراً بِالْمَعْرُوفِ؛ اهل امر به معروف است؛
۳۴. نَاهِیاً عَنِ الْمُنْکَرِ؛ اهل نهی از منکر است؛
۳۵. أَکْلُهُ بِالْجُوعِ؛ خوردن او در وقت گرسنگی است؛
۳۶. وَ شُرْبه بِالْعَطَش؛ آشامیدنش به هنگام تشنگی است؛
۳۷. وَ حَرَکَتُهُ بِالْأَدَبِ؛ حرکات او از روی ادب است؛
۳۸. وَ کَلَامُهُ بِالنَّصِیحَهِ؛ سخن او همراه با نصیحت و از روی خیرخواهی است؛
۳۹. وَ مَوْعِظَتُهُ بِالرِّفْقِ؛ موعظه اش با آرامش و محبّت است؛
۴۰. وَ لَا یَخَافُ إِلَّا اللَّهَ؛ فقط از خدا می ترسد؛
۴۱. وَ لَا یَرْجُو إِلَّا إِیَّاهُ؛ امیدی جز به خدا ندارد؛
۴۲. وَ لَا یَشْغَلُ إِلَّا بِالثَّنَاءِ وَ الْحَمْدِ؛ جز به حمد و ثنای الهی به کاری نمی‌پردازد؛
۴۳. وَ لَا یَتَهَاوَنُ؛ سستی نمی‌کند؛
۴۴. وَ لَا یَتَکَبَّرُ؛ تکبر نمی ورزد؛
۴۵. وَ لَا یَفْتَخِرُ بِمَالِ الدُّنْیَا؛ به مال دنیا افتخار نمی‌کند؛
۴۶. مَشْغُولٌ بِعُیُوب نَفْسِهِ؛ در اندیشه عیب های خود می باشد؛
۴۷.فَارِغٌ عَنْ عُیُوبِ غَیْرِهِ؛ از توجه به عیب های دیگران غافل است؛
۴۸. الصَّلَاهُ قُرَّهُ عَیْنِهِ؛ نماز روشنائی دیدگان او است؛
۴۹. وَ الصِّیَامُ حِرْفَتُهُ وَ هِمَّتُهُ؛ روزه کار و همّت اوست؛
۵۰. وَ الصِّدْقُ عَادَتُهُ؛ راستگویی عادت اوست؛
۵۱. وَ الشُّکْرُ مَرْکَبه؛ شکرگزاری مرکب او است؛
۵۲. وَ الْعَقْلُ قَائِدُهُ؛ عقل پیشوای اوست؛
۵۳. وَ التَّقْوَی زَادُهُ؛ تقوا زاد و توشۀ اوست؛
۵۴ وَ الدُّنْیَا حَانُوتُهُ؛ دنیا محلّ کسب اوست؛
۵۵. وَ الصَّبْرُ مَنْزِلُهُ؛ صبر منزلگاه اوست؛
۵۶. وَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ رَأْسُ مَالِهِ؛ شب و روز سرمایه تجارت اوست؛
۵۷. وَ الْجَنَّهُ مَأْوَاهُ؛ بهشت جایگاه اوست؛
۵۸. وَ الْقُرْآنُ حَدِیثُهُ؛ قرآن سخن اوست؛
۵۹. وَ مُحَمَّدٌ (ص) شَفِیعُهُ؛ پیامبراکرم (ص) شفیع اوست؛
۶۰. وَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ مونِسُه؛ خدای عزیز مونس و همدم اوست.
بسیجی دارای این ویژگی ها است. تمام شاخص هایی را که پیامبر اکرم (ص) و امیرمومنان (ع) می فرمایند، در وجود بسیج و بسیجی پررنگ است و وجود او را منور می سازد.
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و سلم می فرماید: هر کس دارای شش ویژگی باشد، از مومنان است؛ راست گفتار باشد؛ به وعده اش عمل کند؛ امانتدار باشد؛ به پدر و مادرش نیکی کند؛ صله رحم کند و از گناهانش استغفار کند.
بسیجی و مومن حقیقی با این ویژگی ها، دوستدار و عاشق خدا می شود. خداوند در شب معراج درباره ویژگی های دوستداران خود به پیامبر (ص) می فرماید: یا أحمَدُ ، لَیسَ کُلُّ مَن قالَ «اُحِبُّ اللّهَ» أحَبَّنی؛ ای احمد! چنین نیست که هر کس بگوید خدا را دوست دارم، مرا دوست داشته باشد:
۱. حَتّی یَأخُذَ قوتا؛ مگر آن که به اندازه نیاز بخورد؛
۲. ویَلبَسَ دونا؛ لباس ارزان و کم بها بپوشد؛
۳. ویَنامَ سُجودا؛ سجده اش طولانی باشد؛
۴. ویُطیلَ قِیاما؛ نماز خود را طول بدهد؛
۵. ویَلزَمَ صَمتا؛ خاموشی پیشه کند؛
۶. ویَتَوَکَّلَ عَلَیَّ؛ بر خدا توکل کند؛
۷. ویَبکِیَ کَثیرا؛ بسیار گریه کند؛
۸. ویُقِلَّ ضِحکا، کم بخندد؛
۹. ویُخالِفَ هَواهُ؛ با هوای نفسش مخالفت کند؛
۱۰. ویَتَّخِذَ المَسجِدَ بَیتا؛ مسجد را خانه خود سازد؛
۱۱. وَالعِلمَ صاحِبا؛ دانش را دوست خود سازد؛
۱۲. وَالزُّهدَ جَلیسا؛ زهد را همنشین خود کند؛
۱۳. وَالعُلَماء أحِبّاءَ؛ دانشمندان را دوستان خود سازد؛
۱۴. وَالفُقَراءَ رُفَقاءَ؛ فقرا را همراهان خود نماید؛
۱۵. ویَطلُبَ رِضایَ؛ خشنودی خدا را بجوید؛
۱۶. ویَفِرَّ مِنَ العاصینَ فِرارا؛ سخت از عاصیان بگریزد؛
۱۷. ویَشغَلَ بِذِکرِی اشتِغالاً؛ به یاد من مشغول باشد؛
۱۸. ویُکثِرَ التَّسبیحَ دائِما؛ بسیار و دائم تسبیح بگوید؛
۱۹. ویَکونَ بِالعَهدِ صادِقا؛ پای بند به عهدش باشد؛
۲۰. وبِالوَعدِ وافِیا؛ به وعده اش وفا کند؛
۲۱. ویَکونَ قَلبُهُ طاهِرا؛ قلبش پاک باشد؛
۲۲. وفِی الصَّلاةِ ذاکِیا؛ در نمازش پاکیزه باشد؛
۲۳. وفِی الفَرائِضِ مُجتَهِدا؛ در فرائض و واجبات کوشا باشد؛
۲۴. وفیما عِندی مِنَ الثَّوابِ راغِبا؛ راغب و خواستار پاداش من باشد؛
۲۵. ومِن عَذابی راهِبا؛ از عذاب من بترسد؛
۲۶. ولِأَحِبّائی قَریبا وجَلیسا؛ نزدیک و همنشین دوستان من باشد.
بسیجی مظهر این دوستی و ذوب در راه الهی است؛ عاشق خدا و قیامت، و عاشق و شیفته شهادت است و از دنیاگرایی و حب دنیا به دور است. امام سجاد (ع) به جابر فرمود حقیقت ناب ایمان بر قلب هرکس وارد شود، از هر آنچه زینت دنیائی است، رویگردان می شود. امام خمینی (ره) بسیجیان را دارای این ویژگی می دانستند و می فرمودند: ملتی که در خط اسلام ناب محمدی (ص) و مخالف با استکبار و پول پرستی و تحجرگرایی و مقدس نمایی است، باید همه افرادش بسیجی باشند.
گرایش های والا و معنوی و فوق حیوانی انسان، آنگاه که پایه و زیربنای اعتقادی و فکری پیدا کند؛ نام ایمان به خود می گیرد و جوان بسیجی را به درجه عشق به خدا می رساند و او را معشوق پروردگار می سازد. ایمان، به هر بسیجی عشق می بخشد و امید، جهت می دهد و نیرو و زیبایی زیبایی روح و احساس و همچنین امنیت می بخشد؛ امنیت درونی، آن هم در مقابل اضطراب ها، تنهایی ها، احساس بی پناهی ها و پوچ انگاری ها.
انسان بسیجی در پرتو ایمان، به رتبه های ترقی و پیشرفت راه می یابد؛ زندگی اش سالم می شود؛ کار مفید انجام می دهد؛ برای جامعه ثمر بخش می گردد؛ از لاک منافع فردی خارج می شود؛ از سرگردانی در مسائل اخلاقی و اجتماعی بیرون می آید؛ خودخواه و خودپرست نمی شود؛ هستی اش را در راه ایمان فدا می کند؛ تلقی اش از جهان و خلقت کامل می گردد؛ با دستگاه آفرینش هماهنگ می شود؛ چنین انسانی زمینه ترقی و تعالی را برای خود فراهم می بیند؛ آفرینش را دارای هدف می داند؛ به جهان و خلقت و هستی خوشبین می گردد؛ به آینده خوشبین و امیدوار می شود؛ حدود و حقوق دیگران را محترم می شمرد؛ آن چه را برای خود بپسندد، برای دیگران نیز می پسندد؛ در برابر ظلم و ستم به پا می خیزد؛ جلوی فساد و طغیان و ستمگری را می گیرد؛ اوقات فراغتش را به عبادت و انس با خدا می پردازد؛ نگرانی های خود را با عمل صالح بر طرف می سازد و عملش را فقط برای رضای پروردگارش انجام می دهد.
اگر در این میدان، بخواهیم مصداق پیدا کنیم، باید به سراغ مالک اشتر نخعی برویم. مالک یک بسیجی تمام عیار است. چون ایمانش کامل و تمام است؛ به خدا و قیامت یقین دارد؛ بنده کامل پروردگار است؛ مومن به مبانی و احکام اسلام است؛ آراسته به سجایای اخلاقی است؛ مدافع اسلام و اولیای الهی است؛ مطیع فرمان خداوند و پیامبر (ص) و ائمه طاهرین (ع) است؛ از جان گذشته، ایثارگر و شجاع است؛ عاشق لقای الهی و شیفته شهادت است؛ انسانی شایسته و با لیاقت است؛ مقاوم، صابر و سرسخت است؛ دشمن شناس و دشمن ستیز است؛ دنیاگریز و خداخواه است؛ اهل درایت و تدبیر حکیمانه است و اهل عفو و گذشت و بخشش است.
بسیجی همچون مالک اشتر اهل فکر و عاقل است؛ ثابت قدم و محکم و استوار است؛ در هنگامه نیاز، اهل درنگ و اهل شتاب است؛ حل کننده مشکلات است؛ پشتیبان امام حق و جبهه حقیقت است؛ خوف افکن بر دل دشمنان است؛ راضی به رضای الهی است؛ تاثیر گذار در میدان و بر سپاهیان جبهه است؛ پیشقراول مردان جنگ و جهاد است و شمشیرش همواره برنده و تیز است.
مصداق دوم که الگوی عصر ماست؛ حاج قاسم سلیمانی است. همه این ویژگی ها در وجود سیدالشهدای جبهه مقاومت چون خورشید می درخشد. وی شخصیت بارز و صاحب خصلت هایی است که می تواند چونان مالک اشتر نخعی، به عنوان یک بسیجی تمام عیار معرفی گردد.