در این مدت توفیق داشتم همراه با تیمی رسانه‌ای از خبرگزاری ایرنا و مؤسسه ایران از سه استان خوزستان، لرستان و گلستان بازدیدی داشته باشم و ضمن گفت‌وگو با مردم و مسئولان عوارض سیل را هم از نزدیک مشاهده کنم.

نکته اول اینکه آثار سیل ۹۸ بی‌گمان بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که از طریق رسانه‌ها منعکس شده است. ناملایمات و رنج‌هایی که بر مردم شریف مناطق سیل‌زده تحمیل شده، خسارات گسترده‌ای که متوجه زیرساخـ‌ت‌ها شده است، بار سنگین مسئولیت‌هایی که بر دوش مدیران کشور در سطح ملی و استانی و شهرستانی گذاشته شده و بالاخره عوارض گوناگون اقتصادی، اجتماعی، روانی و... که این سیل فراگیر داشته است، امروز و فردای زندگی مردم و کار مسئولان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و خواهد داد. توجه به این نکته مهم ضروری است که عوارض پنهان و درازمدت بحران، کمتر از پیامدهای آشکار آن نیست. این عوارض با بررسی‌های دقیق میدانی و تأملات کارشناسی، همدلانه و درازمدت قابل درک و شناسایی است.

نکته دوم، اقتضائات متفاوت مناطق و استان‌های مختلف است که ضرورتاً باید در مدیریت شرایط بحران و پس از بحران مورد توجه دقیق قرار گیرد. بدون شک ویژگی‌های سیل لرستان با خوزستان یا گلستان متفاوت است و مدیریت آن هم اقتضائات متفاوتی دارد.

نکته سوم، ضرورت تداوم توجه به مناطق سیل‌زده پس از فروکش کردن آب‌های جاری است. امروز پس از گذشت یک ماه از آغاز بحران به تدریج طغیان رودخانه‌ها فروکش کرده و روان‌آب‌های جاری در حریم روستاها و شهرها کاهش یافته و کم‌کم از دشت‌ها و مزارع خارج می‌شوند، ولی قطعاً جبران عوارض سیل چندین ماه به‌طول می‌انجامد. این مسأله بویژه در دشت‌های پهناور خوزستان که هنوز هم در معرض جریان آب‌های جاری شده از مناطق بالادستی قرار دارند، حساسیت و برجستگی بیشتری خواهد داشت.

نکته چهارم، ضرورت جلب مشارکت خود مردم در فرآیند بازسازی مناطق سیل‌زده و ترمیم آسیب‌های عمرانی و اجتماعی است. نهادینه‌سازی روندهای مشارکتی و تقویت نهادهای مدنی مردمی ضرورتی است که اهمیت آن در جریان سیل نمایان‌تر شد و شایسته است برای توانمندسازی جوامع محلی برای مقاومت در برابر بحران‌های احتمالی آینده توجه بیشتری به این مهم مبذول شود. اگرچه در جریان سیل اخیر هم شاهد مشارکت بسیار ارزشمند مردم بویژه در مناطق سیل‌زده بودیم که صحنه‌های فوق‌العاده زیبا و ماندگاری را آفریدند.

البته در توصیف و تحلیل ابعاد مختلف واقعه سیل اخیر در استان‌های مختلف و بویژه عبرت‌های فراوانی که می‌توان از آن گرفت، مباحث و نکات فراوانی وجود دارد که تشریح آنها را به یادداشت‌های بعدی واگذار می‌کنم.

*مدیرعامل ایرنا
منبع: روزنامه ایران، ۳۱/۰۱/۱۳۹۸