«علی فریدونی» عکاس پیشکسوت دوران هشت سال دفاع مقدس و وقایع تاریخی، سال ۱۳۵۵ به ایرنا آمد و  موفق شد در عکاسی خبری و مستند مهمترین رویدادهای تاریخ ایران را ثبت کند و بیراه نیست اگر بگوییم تاریخ بصری ایران بدون عکس های  فریدونی قابل خوانش نیست.

درگیری های خیابانی پس از پیروزی انقلاب ایران در دهه ۶۰، حضور مستمر در خط مقدم تمام عملیات های مهم هشت سال دفاع مقدس، کشتار حجاج در مکه سال ۱۳۶۶، عکاسی از چند هواپیماربایی در دهه ۶۰ و عکس های ماندگار از امام خمینی (ره) تنها بخشی از تصاویر این هنرمند صاحب نام کشور است.

در این گزارش به بخشی از خاطرات این عکاس پیشکسوت ایرنا از امام خمینی در زمان حیات و مراسم ارتحال ایشان خواهیم پرداخت.

اواخر سال ۵۵ به استخدام ایرنا (خبرگزاری پارس سابق )درآمدم و به عبارتی در بحبوحه انقلاب وارد خبرگزاری شدم که سخنگوی طاغوت بود و همه گروه ها آنجا فعالیت داشتند. مخصوصا اینکه ساواک در طبقه بالای بخش عکاسی مستقر بود.

۱۲ بهمن ۱۳۵۷ زمان ورود امام به ایران من مسئولیت لابراتوار که همان چاپخانه خبرگزاری جمهوری اسلامی( ایرنا) بود را به عهده داشتم. همه عکاسان حرفه ای را تقسیم کرده بودند و پیک موتوری هم برای انتقال نگاتیو گذاشته بودند؛ تا اولین عکس ورود امام به ایران را ثبت کنیم.

اولین نفری بودم که عکس ورود امام به ایران را دیدم

اولین حلقه فیلمی که یکی از با جسارت ترین عکاسان ما به نام «حسین شرکت» ثبت کرده بود به لابرتوار رسید و من توفیق چاپ آن را داشتم. من وقتی نگاتیو ۶ در ۶ را در آنگرادیسمان (بزرگ کننده) گذاشتم یک لحظه عکس امام را دیدم و تمام روح و جسمم را با این عکس باختم. از این خوشحال بودم که اولین نفری هستم که دارم تصویر ورود امام به ایران را می بینم و خوشحال تر بودم که انقلاب پیروز شد و امام نظام طاغوت را شکست داد.
 

در هر صورت عکس را ما به تعداد زیادی برای مطبوعات چاپ کردیم و همه روزنامه ها آن عکس را برای صفحه اول خود انتخاب کردند. خدا را شکر اکنون که سالهاست از پیروزی انقلاب گذشته، هنوز هر ساله عکس ورود امام بنر می شود و افتخارش نصیب عکاس ایرنا است.

بعد از مدتی کم کم من دوربین به دست گرفتم و شروع به عکاسی کردم. یک روز نوبت من شد که برای دیدارهای امام به جماران بروم. برای اولین بار قرار بود امام را از فاصله ۱۰ یا ۱۵ متری ببینم. شب تا صبح را خواب نداشتم و از خوشحالی یادم رفته بود که باید چه کار کنم.

نمی دانستم عکس بگیرم یا امام را تماشا کنم

علی فریدونی ماجرای عکاسی از امام (ره) را چنین روایت می کند: ایشان در طول حیات‌شان شاید سه مرتبه اجازه دادند عکاس‌ها برای عکاسی خدمتشان برسند که یک مرتبه از آن، قسمت من شد.

یادم هست از استرس نتوانستم بخوابم، با آن همه تجربه دائم به خودم می‌گفتم، فردا چکار کنم؟ با چه لنز و دوربینی عکس بگیرم و تا صبح فکرهای مختلف به ذهنم خطور می‌کرد.

روز موعود فرا رسید ،از خیابان جماران که پیاده‌ شدیم به همراه دیگر خبرنگاران از سربالایی کوچه بالا می‌رفتیم. تا رسیدیم منزل امام (ره)  خیس عرق بودم. قرار بود امام ۵ دقیقه بنشینند و عکاس‌ها در این فاصله زمانی کوتاه عکس ایشان را بیندازند. من ۲ عدد دوربین همراهم بود. هنگامی که اعلام کردند آماده شوید حضرت امام(ره)  آمدند، تپش قلبم شدیدتر شد و دست و پام به شدت می‌لرزید. لحظه موعود فرا رسید و استرسم بیشتر می‌شد.

یک صندلی خیلی معمولی آوردند و یک پارچه سفید از در اتاق آویزان کردند، به همین سادگی! وقتی امام آمد من دیگر نمی‌فهمیدم کجا هستم انگار در هپروت بودم! وظیفه‌ام را فراموش کردم، نمی دانستم با چه دوربینی عکس بگیرم، حتی نمی‌دانستم باید عکس بگیرم یا فقط ایشان را نگاه کنم؟! ممکن بود دیگر این دیدار پیش نیاید، حس عجیبی داشتم.

چند عکس گرفتم. یکی از بچه‌ها به سید احمد آقا گفت: کاغذی بدهید تا ایشان را در حال نوشتن عکاسی کنیم و بعد هم امام (ره) رفتند. همه رفته بودند اما من هنوز مبهوت و متحیر مانده بودم، به خودم می‌گفتم عکس گرفتم؟! نگرفتم؟! همش خودم را سرزنش می‌کردم تا اینکه آمدم ایرنا .
خوشبختانه هفت تا هشت  فریم عکس گرفته بودم و این روز خاص برایم یکی از بهترین روزهای عمرم بود. 

ظلم به تاریخ تصویری ایران

زمانی که امام بیمار و در بیمارستان بستری شدند و چندین بار خود من و بچه های ایرنا جلوی بیمارستان رفتیم و التماس کردیم و ضجه زدیم که اجازه بدهید عکاسی کنیم، متأسفانه اجازه ندادند. حتی نگذاشتند از فاصله دور طوری که امام نداند عکاسی شود. آن لحظه ها واقعا لازم بود که در تاریخ بماند.

کسی که باعث شد از امام عکاسی نشود باید آن دنیا به ملت و تاریخ جوابگو شود. من می گویم شاید نادانسته این کار را کرده که واقعا به تاریخ تصویری ایران ظلم کرد. آن وقایع که امام دارد رادیو گوش می دهد، نماز می خواند، ‌ تسبیح می اندازد و ذکر می گوید، واقعا باید ثبت می شد و می ماند.

ما یک تلویزیون ۲۸ اینچ در خبرگزاری گذاشته بودیم و فریم به فریم از تلویزیون عکس می گرفتیم تا لحظه ای که سید احمد بالای سرشان می آید امام از این دنیای پوشالی خداحافظی می کند و به سوی ابدیت می رود و متأسفانه ما همه آن عکس ها را از تلویزیون گرفتیم. من فکر می کنم که عزیزترین فرد خود را از دست دادم.

 هنرمند باید با قصه یکی شود 

توصیف عکاسی از مراسم ارتحال امام برای من خیلی سخت است. قرار شد که پیکر مطهر امام تشییع شود و همه عکاسان آنجا حضور پیدا کنند. وقتی پیکر امام را آوردند، ملت میلیونی یک صدا یا حسین و الله اکبر گویان از تپه ها سرازیر شدند که مثل روز محشر و صحرای کربلا بود. واقعا توصیف آن در یک عکس غیرممکن بود و شاید چون من عاشق امام بودم قرار بود این فریم من ثبت و در تاریخ ماندگار شود.

 وقتی کسی عاشق چیزی باشد و  با عشق آن فریم ثبت شود، آن عکس ماندگار می شود. باید حس و روح لحظه را درک کرد، هنرمند باید با سوژه و قصه یکی شود تا بتواند؛ ثبتش کند.

 این عکس که  خودش هزاران هزار سطر توصیف دارد. همه اقشار مردم زن و بچه و پیر و جوان و روحانی، همه در این عکس حضور دارند و غبار روی سرشان می نشیند و دقیقا همان لحظه قطعی عکاسانه است که در این یک فریم و یک قالب همه آن صحنه ها قابل توصیف است.با عنوان «عاشقان رهبر فقید» به یونسکو فرستادم با همین عنوان در یونسکو این عکس چاپ و از بین ۱۲ هزار فریم انتخاب شد و لوح تقدیر و دیپلم افتخار و جایزه گرفت.

این گزارش خواندنی از زبان عکاس پیشکسوت ایرنا و یکی از دوستداران امام راحل در خردادماه سال گذشته  به مناسبت سالگرد ارتحال امام راحل(ره) با عنوان "عکاس تصویر روز محشر که بود؟" در تارنمای گروه فرهنگی ایرنا قرار گرفت.  روابط عمومی ایرنا بر آن شد تا در گفت و گوی تازه با «علی فریدونی»، از روزهای خاطره انگیزش با امام قلب ها بپردازد که با وجود تماس های متعدد موفق نشدیم و همان گزارش سال قبل را با کمی تغییر در سایت روابط عمومی بازنشر دادیم. 

همچنین به مناسبت سی و پنجمین سالگرد ارتحال امام راحل  ایرنا  گزارشی با عنوان "خاطره ۴ عکاس از اولین مواجهه‌شان با امام (ره)" در خروجی ایرنا قرار گرفته است.