مشروح دعای پنجم صحیفه سجادیه(۳)/ هبه ای بی انتها؛ فراتر از هبه های دنیوی

دعای پنجم صحیفه سجادیه به دعای امام سجاد (ع) برای خود، دوستان و نزدیکان و بهترین شیوه دعا، اشاره دارد، دعایی که انسان مومن را رستگار می کند و دیگر هیچ هدیه ای را بالاتر از هبه ای الهی نمی بیند و نمی خواهد.

به گزارش روابط عمومی ایرنا، «محمد رستم پور» پژوهشگر معارف اسلامی و دکترای علوم سیاسی روزهای دوشنبه در سلسله گفتارهای مذهبی - فرهنگی فرازهایی از صحیفه سجادیه را بیان می کند.

در جلسات گذشته و در تشریح فرازهای دعای پنجم صحیفه سجادیه به بزرگی، قدر و منزلت وصف ناپذیر خداوند اشاره شد. مشروح این فراز در ۲ شماره و با عناوین "چرا باید دعا کنیم؟" و " قدر و منزلتی وصف ناپذیر" در تارنمای روابط عمومی ایرنا منتشر شد.

آنچه در ذیل می آید فرازهایی از ادامه دعای پنجم صحیفه سجادیه است:

تفاوت وَلایت با وِلایت 

در ادامه دعای پنجم صحیفه سجادیه حضرت سجاد(ع) به شیوه دعا کردن برای کسانی که اهل وَلایت و وِلایت هستند، می پردازد.  وَلایت با وِلایت تفاوت دارد، وَلایت یعنی محبت به اضافه نصرت اما وِلایت یعنی صرف دوست داشتن.  

شرایط دعا کردن

همان طور که گفته شد، دعای پنجم از آن جهت دعای خوبی است که بدانیم، تمایلات، احساسات و درخواست های ما به قطب عواطف، احساسات و حاجت های امامان معصوم تا چه اندازه نزدیک است. هر چه در دعاهایمان به لحاظ کمیت، اندازه و الفاظ به دعاهای امام معصوم نزدیک باشیم، بیشتر اهل ولایتیم. برخی تصور می کنند اینکه بدانند از خداوند چه می خواهند؛ کفایت می کند در حالی که این یک نکته است و نکته دیگر اینکه؛ بدانیم با چه الفاظی خداوند را صدا کنیم چراکه الفاظ تعیین کننده و دارای معانی و معارف هستند.

از سوی دیگر در احادیث آمده دعا زیر باران یا زیر گنبد حضرت اباعبدالله الحسین به استجابت نزدیک تر است آن هم با الفاظی که حضرات معصومین در بیانات خود آورده اند از جمله بیانات حضرت سجاد در دعای پنجم صحیفه سجادیه.

بی نیازم کن از وهابین

"اللَّهُمَّ أَغْنِنَا عَنْ هِبَةِ الْوَهَّابِینَ بِهِبَتِکَ" این بخشی از فراز پنجم است، فرازی کوتاهی که بهتر است در قنوت ها خوانده شود. این فراز اشاره دارد به هبه الهی. خدایا! به عطا و احسانت، ما را از عطا و احسان دیگران بی‌نیاز ساز. 

هدیه به این معنا است که به فردی هدیه ای می دهیم که توقع رفتار یا انجام کاری از او داریم، البته این نوع هدیه دادن خوب است اما هبه زمانی است که شما هیچ درخواستی ندارید و از روی اخلاص هبه می کنید، در این فراز؛ حضرت از خدا می خواهد تو او را غنی کند از هبه سخاوتمندان، حتی آن هایی که وهاب هستند و زیاد هدیه می دهند و این صفت در وجودشان تثبیت شده است. 

از قطع ارتباط دیگران نهراسید

"وَ اکْفِنَا وَحْشَةَ الْقَاطِعِینَ بِصِلَتِکَ" و از ما غم و اندوه بریده شدن احسان دیگران را به احسان و جایزه‌ات کفایت کن. برخی روابطشان را با ما قطع می کنند؛ حضرت در این فراز از خدا می خواهد که از این قطع ارتباط دچار وحشت و اندوه نشود و صله و اتصالی بین خود و خداوند برقرار شود که وحشتی از قطع روابط دیگران برای حوائج دنیوی نداشته و به واسطه اتصالی که با پروردگار دارد؛ آن وحشت برایش کفایت کند.

مشروح دعای پنجم صحیفه سجادیه(۲)/ هبه ای بی انتها؛ فراتر از هبه های دنیوی

طلب بذل و بخشش الهی

در بخش دیگری از این فراز حضرت از خدا می خواهد تا با بذل و بخشش بی انتهای خدا، به هیچ فردی رغبت نداشته باشد. "حَتَّی لَا نَرْغَبَ إِلَی أَحَدٍ مَعَ بَذْلِکَ" تا با بذل و بخشش تو، به دنبال بذل و بخشش احدی رغبت نکنیم. این فراز می گوید باید به واسطه بذل الهی؛ برایمان مهم نباشد چه کسی چه جایگاهی دارد، چه کسی به ثروت رسیده و آیا می تواند به ما کمکی کند یا خیر.

طلب فضل الهی 

در ادامه این فراز آمده است؛ "وَ لَا نَسْتَوْحِشَ مِنْ أَحَدٍ مَعَ فَضْلِکَ" و با فضل و احسان تو از احدی نهراسیم. فضل یعنی هدیه ابتدایی. یک زمانی هدیه ای به فردی می دهید که به شما هدیه ای داده است یعنی رد احسان.در واقع فضل، احسان ابتدایی است. در این دعا گفته شده پروردگارا تو به من فضلی بده بدون اینکه من شایسته اش باشم که از هیچ کسی هیج وحشتی نداشته و هیچ کسی محل بحث و اذیت من نباشد.

خصلتی که خیلی به آن دچار هستیم و محل ابتلای و آزمایش ما است؛ اذیت دیگران است. حضرت در این دعا از خدا می خواهد تا به او فضلی عطا کند که از دیگران ذره ای احساس ناراحتی نکند. برخی هدفشان امر به معروف و نهی از منکر است باید توجه کرد که اگر فردی انسان مومن، ناصح و دلسوزی است و  قصد امر به معروف یا نهی کردن از منکر را دارد البته آن هم با رعایت آدابش نه اینکه جلوی دیگران قصد تحقیر داشته باشد، باید شنوای حرف او باشیم.

عادت کرده ایم آدم ها را یک کلمه ای بشماریم و در یک کلمه توصیفشان کنیم چه خوب یا بد. توصیف آدم ها در یک کلمه تخریب و تقلیل آن ها است به همین دلیل در این فراز گفته شده، خداوندا فضلی بده اگر با یک کلمه من را توصیف کردند از آن توصیف نترسم و در قلبم و نفسم احساس وحشت نکنم.

خدایا من را در وضعیت مناسب بمیران

همان طور که گفته شده در صحیفه سجادیه از مرگ بسیار یاده شده است. در اواخر دعای ۴۰ صحیفه سجادیه حضرت از خداوند می خواهد ایشان را در وضعیت مناسبی بمیراند که البته دعاهای بسیاری در این زمینه داریم که بسیاری از افراد در قنوت می خوانند از جمله "اللّهُمَّ اجعَل مَحیایَ مَحیا محمد و آل محمد(علیهم السلام) و مَماتی مَماتَ محمد و آل محمد (علیهم السلام)". حضرت سجاد در دعای ۴۰ می فرماید " أَمِتْنَا مُهْتَدِینَ غَیْرَ ضَالِّینَ" ما را بمیران از روی هدایت. زمانی که ما را می میرانی و مرگ ما فرا می رسد، در حال مرگ نباشیم. از نشانه های سعادت و رستگاری انسان این است که در حال گناه نمیرد در حال خدمت، عبادت و هدایت باشد تعبیری که برای رئیس جمهور و هیات همراهش به عنوان شهدای خدمت به کار برده شده به همین دلیل و چگونگی مرگ بوده است.

سلسله جلسات مذهبی- فرهنگی ایرنا از آذرماه سال گذشته در روزهای دوشنبه با حضور «محمد رستم پور» پژوهشگر معارف اسلامی و روزهای سه شنبه با حضور «حجت الاسلام و المسلمین علیرضا قبادی» جامعه شناس و کارشناس حوزه دینی بعد از نماز جماعت در نمازخانه سازمان برگزار می شود.   

اخبار مرتبط