به گزارش روابط عمومی ایرنا، «محمد رستم پور» پژوهشگر معارف اسلامی و دکترای علوم سیاسی روزهای دوشنبه در سلسله گفتارهای مذهبی - فرهنگی فرازهایی از صحیفه سجادیه را بیان می کند.

در جلسات گذشته و در تشریح فرازهای دعای پنجم صحیفه سجادیه به بزرگی، قدر و منزلت وصف ناپذیر، هبه و تقرب الهی، نحسی روزگار و دور ماندن از خاذل های دنیوی اشاره شد. مشروح این فرازها در مطالبی با عناوین "چرا باید دعا کنیم؟"، " قدر و منزلتی وصف ناپذیر"، "هبه ای بی انتها؛ فراتر از هبه های دنیوی"، "اطاعت و تقرب، منتهی ثروت و عزت الهی"، "چگونگی در امان ماندن از نحسی روزگار" و "دور ماندن از خاذل های دنیوی در سایه فضل الهی" در تارنمای روابط عمومی ایرنا منتشر شد.

سلامت قلب و زبان به واسطه بسیار یاد کردن خدا و داعی به سمت خدا بودن از فرازهای پایانی دعای پنجم صحیفه سجادیه است که در ذیل می آید:

در امان ماندن از شر دیگران با عزت اللهی

حضرت در بند ۱۳ دعای پنجم صحیفه سجادیه می فرمایند: "فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْنَعْنَا بِعِزِّکَ مِنْ عِبَادِکَ ، وَ أَغْنِنَا عَنْ غَیْرِکَ بِإِرْفَادِکَ ، وَ اسْلُکْ بِنَا سَبِیلَ الْحَقِّ بِاِرْشَادِکَ، پس بر محمّد و آلش درود فرست و به عزّتت ما را از شرّ بندگانت باز دار و به عطایت از غیر خود بی‌نیاز کن و به هدایتت ما را به راه حق ببر."

در بندهای قبلی صحیفه سجادیه اشاره شد که فردی را که تو هدایت کنی، گمراهی گمراه کنندگان او را دچار لغزش نمی کند، به  کسی که تو به او ابراز دوستی کنی، بی اعتنا و تحقیرکنندگان در او اثری نخواهند داشت. "فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْنَعْنَا بِعِزِّکَ مِنْ عِبَادِکَ؛ در این بند از دعا نیز حضرت می فرمایند ما را به عزت خودت از شر کسانی که مانع و مضر هستند، حفظ بفرما.  

در پایان دعای ۳۵ صحیفه سجادیه حضرت سجاد(ع) می فرمایند: "مَتِّعْنَا بِثَرْوَةٍ لَا تَنْفَدُ ، وَ أَیِّدْنَا بِعِزٍّ لَا یُفْقَدُ؛ ما را از ثروتی که تمام نمی‌شود بهره‌مند کن و به توان و قدرتی که از بین نمی‌رود یاری ده". چنانچه خداوند بخواهد کسی را عزیز کند یا کرامتی اعطا کند، همه دنیا هم جمع شوند و مانعی ایجاد کنند، ممکن است، چند صباحی در نظر دیگران کوچک و خوار شود اما آن چیزی که مستلزم این است که در نهایت از عزت الهی بهره مند است همان طور که در آخرین لحظات عمر اباعبدالله، شمر بن ذی‌الجوشن روی سینه حضرت نشست، اما این حرکت ذره ای از عزت حضرت کم نکرد بلکه عزیز بود و از عزت الهی برخوردار اما شمر بن ذی‌الجوشن ذلیل ترین فرد بود.

برخی از فقر به سامان می رسند

در ادامه بند ۱۳ این دعا آمده است؛ "وَ أَغْنِنَا عَنْ غَیْرِکَ بِإِرْفَادِکَ؛ و به عطایت از غیر خود بی‌نیاز کن". "بِإِرْفَادِکَ" یعنی هدیه دادن به واسطه جلب توجه. خدایا ما را مستغنی کن(بی نیاز) از غیر خودت به واسطه هدیه ای که اعطا می کنی. در دعای ۴۷ صحیفه نیز به این نکته اشاره شده که خداوند به عناوین مختلف می خواهد تا به سمت او برگردیم.

در روایات و احادیث نیز آمده است که شدت و تعدد ابتلا ها به این دلیل است که بنده به سمت خداوند بازگردد. در حدیثی از معصوم(ع) آمده که برخی از فقر به سامان می رسند به همین دلیل خداوند آن ها را دچار فقر و نداری می کند. ماجرای دعا کردن و توجه به ابتلائات خداوند به همین دلیل است که خداوند  جلب توجه می کند تا بخاطر رفع حاجتی که داریم به سمت او برگردیم. 

هدایت به سوی حق 

"وَ اسْلُکْ بِنَا سَبِیلَ الْحَقِّ بِاِرْشَادِکَ." و به هدایتت ما را به راه حق ببر." این فراز به هدایت انسان اشاره دارد و از خداوند می خواهد تا ما را به راه حق هدایت کند چون ما کسی نیستیم که نشانه و علائم را درک کنیم. مرگ، ذلیل شدن و بالا و پایین روزگار را می بینیم، اما ارشاد نمی شویم و  به را حق نمی آییم به همین دلیل حضرت سجاد(ع) از خداوند می خواهد که ما را به سمت راه حق سوق دهد.

سلامت قلب در سایه یاد خدا

در بند ۱۴ دعای پنجم صحیفه سجادیه آمده است؛ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْ سَلَامَةَ قُلُوبِنَا فِی ذِکْرِ عَظَمَتِکَ ، وَ فَرَاغَ أَبْدَانِنَا فِی شُکْرِ نِعْمَتِکَ ، وَ انْطِلَاقَ أَلْسِنَتِنَا فِی وَصْفِ مِنَّتِکَ؛ سلامت دل‌های ما را در توجّه به بزرگی‌ات و آسایش بدن‌هایمان را در شکر نعمتت و گشوده شدن زبانمان را در وصف عطایت، قرار ده"

این دعا، معانی ظاهری و باطنی دارد. معنای ظاهری آن است که وقتی قلب ما سالم شد کاری کن که عظمت تو را یاد کنیم، وقتی بدن ما سالم شد، کاری کن شاکر نعمت تو باشیم، وقتی زبان ما گویا شد، کاری کن زبان ما در وصف آن چیزی که به ما منت گذاشتی و اعطا کردی باز شود. اما معنای باطنی این دعا که برخی مفسران به آن اشاره دارند، این است که اگر سلامت قلب می خواهی، عظمت پروردگار را زیاد یاد کن چرا که به واسطه یاد کردن عظمت خدا، قلب سالم می شود زیرا قلب ها به دلیل حسادت، نیش زبان زدن، بی اعتنایی و توجه به افراد بخاطر پست و مقام، بیمار می شود. 

گویایی زبان با وصف نعمت های الهی 

در ادامه بند 14 آمده است، "وَ فَرَاغَ أَبْدَانِنَا فِی شُکْرِ نِعْمَتِکَ" اگر موهبت الهی را زیاد شکر کنی سلامتی حاصل می شود. "وَ انْطِلَاقَ أَلْسِنَتِنَا فِی وَصْفِ مِنَّتِکَ" از دیگر بخش های این دعا است، انطلاق یعنی گویایی و شیوایی، کسی که خوب صحبت می کند. در این دعا امام سجاد(ع) از خدا می خواهد تا گویایی زبان را در وصف آنچه بر ما منت نهاده، قرار دهد.  معنای باطنی این دعا می گوید، اگر گویایی زبان می خواهی تا زبانت شیوا شود، خطابه ات قوی شود، خدا را بسیار یاد کن، تا زبانت را در این راه قرار دهد بنابراین باید نعمت های الهی و منت هایی که خداوند به ما داده است را بسیار وصف کنیم.

داعی به سمت خدا باشید

امام سجاد در بند ۱۵ دعای پنجم می فرماید، "اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ دُعَاتِکَ الدَّاعِینَ إِلَیْکَ، وَ هُدَاتِکَ الدَّالِّینَ عَلَیْکَ ، وَ مِنْ خَاصَّتِکَ الْخَاصِّینَ لَدَیْکَ ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از دعوت‌کنندگانی که به سوی تو دعوت می‌کنند و راهنمایانی که به جانب تو، به دلالت بندگان برمی‌خیزند و از ویژۀ بندگانت که در پیشگاه حضرتت اختصاص به تو دارند، قرار ده؛ ای مهربان‌ترین مهربانان."

خدایا ما را از جمله کسانی که داعی اند، قرار داده؛ "داعی" به معنای فردی است که دعوت کننده است. با دیدن برخی به یاد اباعبدالله الحسین(ع)، به یاد نماز و مسجد می افتیم این ها داعی به سمت خداوند هستند. امام صادق(ع) می فرمایند: "کونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَیرِ ألسِنَتِکُم، "مردم را با غیر زبان خود دعوت کنید".  دعوت به سمت خدا دو شیوه دارد یکی اینکه با زبان دعوت کنیم با تدکر لسانی، امر به معروف و نهی از منکر و دیگری با روش،مشی و مرام. در برخی هر چه آنچه می بینیم مهربانی است. این بخش از این دعا "وَ هُدَاتِکَ الدَّالِّینَ عَلَیْکَ" نیز به هدایت کنندگان اشاره دارد اینکه مهم ترین نشانه برای کسی که هادی است، این است که افراد را به سمت خدا دعوت می کند.برخی به جای اینکه افراد را به سمت خدا دعوت کنند به سمت خود دعوت می کنند این ها کسانی هستند که مردم را گمراه می کنند. حضرت در این دعا از خدا می خواهد تا ما را از هادیانی قرار دهد که دعوت کننده به سمت حق باشیم.

ما را از خاص ها قرار ده

آنجایی که امام سجاد(ع) می فرمایند "وَ مِنْ خَاصَّتِکَ الْخَاصِّینَ لَدَیْکَ ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ" حضرت از خدا می خواهد ما را از خاص ها قرار ده، جزء کسانی که آن ها را نزد خودت می نشانی و به آن ها نگاه دیگری داری، کسانی که به تعبیر امیرالمومنین(ع) "معروفون فی السما" و "مجهولون فی الارض" هستند. کسانی که ولی الله هستند و روی زمین ولایتی دارند اما شمایل آن ها نشان نمی دهد و ناشناس هستند، از نشانه های مومن همین بس که افراد را به سمت خودش دعوت نکند و داعی به سمت خدا باشد.

سلسله جلسات مذهبی- فرهنگی ایرنا از آذرماه سال گذشته در روزهای دوشنبه با حضور «محمد رستم پور» پژوهشگر معارف اسلامی و روزهای سه شنبه با حضور «حجت الاسلام و المسلمین علیرضا قبادی» جامعه شناس و کارشناس حوزه دینی بعد از نماز جماعت در نمازخانه سازمان برگزار می شود.